Lista ciekawych miejsc województwo k

Wystarczy kliknąć w wybraną miejscowość z listy aby się rozwinął opis!!

Barwałd

Opis: Jadąc drogą krajową nr 52 z Krakowa do Wadowic, kilka km za Kalwarią Zebrzydowską przejeżdżamy przez wieś Barwałd, a w zasadzie 3 wsie (podział wprowadzony już w XVI w.): Barwałd Górny, Średni i Dolny. W tym ostatnim warto zwiedzić b. ciekawy kościół drewniany. Wieś Barwałd została założona zapewne jeszcze w XIII w., pierwsza wzmianka o plebanie w Barwałdzie (Bervald) pochodzi z wykazów świętopietrza z 1326, nadanie sołectwa Hansilowi (vel Hankonowi) synowi Wernera de Hopnewalth wraz z 50 łanami oznaczające lokację na prawie niemieckim miało miejsce w 1361. Taka wtórna kolonizacja w księstwie oświęcimsko-zatorskim była prowadzona wtedy dość intensywnie. Nazwa wsi, występująca w najstarszych dokumentach w różnych formach, wywodzi się z jęz. niemieckiego i złożona jest z 2 słów oznaczających zapewne „niedźwiedzi las”, choć nie można wykluczyć, że była to nazwa dzierżawcza od imienia zasadźcy. Materiały do najstarszych dziejów parafii w Barwałdzie są b. skąpe. Można przypuszczać, że była ona ściśle związana z pobliskim zamkiem na g. Żar, zbudowanym ok. poł. XIV w., a zburzonym w 1477. Obecny kościół parafialny św. Erazma w Barwałdzie Dolnym ufundował w II poł. XVIII w. Jan Biberstein-Starowieyski, ówczesny właściciel starostwa barwałdzkiego (jego herb jest umieszczony w polichromii na prawej bocznej ścianie nawy). Przy jego wznoszeniu wykorzystano wieżę z poprzedniego, XVI-wiecznego kościoła Wniebowzięcia NMP, która jest usytuowana nietypowo, od wschodu (unikatowy przypadek), a w jej dolną kondygnację jest częściowo wbudowane zamknięte trójbocznie prezbiterium. Natomiast kruchtę zachodnią dobudowano dopiero w l. 30-tych XX w. Kościół był kilkakrotnie gruntownie remontowany, ostatnio w latach 1985-90, kiedy to przywrócono gontowe pokrycie dachu. Kościół ma konstrukcję zrębową, ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Nawa nakryta dachem dwuspadowym, nad prezbiterium i kruchtami dachy trójpołaciowe. Wieża trójkondygnacyjna o konstrukcji słupowo-ramowej z pochyłymi ścianami, zwieńczona hełmem baniastym z latarnią i cebulką. W jej przyziemiu znajduje się zakrystia. Do nawy przylegają trzy kruchty: większa od zach. i 2 mniejsze od pd. i pn. We wnętrzu kościoła bogata polichromia na ścianach i stropach o motywach figuralnych, roślinnych i geometrycznych wykonana w k. XVIII w. Na stropie prezbiterium obraz Zwiastowanie NMP, w nawie Przemienienie Pańskie na Górze Tabor. Wszystkie trzy ołtarze późnobarokowe. W ołtarzu głównym z k. XVIII w. obraz św. Erazma. W lewym ołtarzu bocznym obraz MB z Dzieciątkiem zwany MB Barwałdzką namalowany w XVI w., w prawym – obrazy Św. Trójcy z 1784 oraz Serca Jezusowego z 1887. W belce tęczowej późnogotycki krucyfiks z I poł. XVI w. (najstarszy element wyposażenia). Organy rokokowe z 1770. Kamienna chrzcielnica barokowa i takaż kropielnica z 1842. Przez Barwałd Dolny prowadzi szlak pieszy czarny z Kleczy Górnej PKP na Trawną Górę. Opis i foto – Mieczysław Żochowski

Bydlin

Opis: Bydlin wieś położona w południowej części Wyżyny Częstochowskiej nad rzeką Sączenicą w województwie małopolskim. Pierwsze wzmianki o Bylinie zachowały się w dokumentach z 1120 roku. W XIV na wzgórzu wzniesiono zamek, budowla ta ma burzliwa historię, w 1530 roku zamek przebudowano na kościół, potem był tam zbór ariański.W 1594 roku kościół zwrócono katolikom. W 1655 roku zburzony przez Szwedów, potem odbudowany, wielokrotnie rabowany popadł w ruinę widoczną na szczycie wzgórza zamkowego. Na cmentarzu parafialnym w Bydlinie u podnóża wzgórza zamkowego znajduje się pomnik wieńczący zbiorową mogiłę Legionistów z VI batalionu I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, poległych pod Krzywopłotami i Załężem w zaciętej bitwie z wojskami rosyjskimi rozegranej w dniach 17-18 listopada 1914 roku. Pomnik to okazały 7-metrowy kamienny krzyż stojący w centralnej części mogiły na ozdobionym płaskorzeźbami cokole. Płaskorzeźby przedstawiają militarno patriotyczną symbolikę otaczającą tarczę z orłem w koronie. Z obu stron orła umieszczono marmurowe tablice. Na pierwszej z nich widnieje napis: ” Stanisławowi Paderewskiemu porucznikowi legionów polskich kapitanowi wojsk rosyjskich cichemu bojownikowi o wolność Ojczyzny, Eugeniuszowi Medyńskiemu pporucznikowi legionów polskich, 44-em żołnierzom legionów polskich, bohaterom walki o wolność Ojczyzny poległym pod Załężem i Krzywopłotami w d.18 listopada 1914 roku w tej wspólnej mogile spoczywającym.” Na drugiej tablicy umieszczono słowa: „TY PANIE KTÓRY Z WYSOKOŚCI PATRZYSZ JAK GINĄ OJCZYZNY OBROŃCE PROSIMY CIEBIE PRZEZ TĘ GARSTKĘ KOŚCI ZAPAL PRZYNAJMNIEJ NA ŚMIERĆ NASZĄ SŁOŃCĘ NIECHAJ DZIEŃ WYJDZIE Z JASNEJ NIEBIOS BRAMY NIECHAJ NAS PANIE WIDZĄ GDY KONAMY” Na bocznej tablicy umieszczono nazwiska poległych. Wśród 44 poległych legionistów jest 12 bezimiennych. Wymieniony na pierwszej tablicy por. Stanisław Paderewski był bratem Ignacego Padarewskiego. Fundusze na budowę pomnika zebrano ze składek społecznych. Pomnik odsłonięto w drugą rocznicę bitwy 19 listopada 1916 roku. Nabożeństwo celebrował biskup Władysław Bandurski, w obecności Komendanta Józefa Piłsudskiego. Bydlin jest jedynym jurajskim cmentarzem, na którym spoczywają polegli Legioniści. Na cmentarzu w Bylinie pochowano również w nieustalonej liczbie bezimiennych żołnierzy austriackich i rosyjskich. Warto wstąpić do XIX wiecznej kaplicy cmentarnej by zobaczyć posąg Madonny z Dzieciątkiem pochodzący za 1 połowy XV w. Na cmentarzu znajduje się również mogiła żołnierzy polskich z 11 Pułku Piechoty (Grupa Operacyjna „Jagmin” Armia „Kraków”) poległych 5 września 1939 roku. W centrum Bylina znajduje się kościół św. Małgorzaty zbudowany w 1865 roku. Wewnątrz świątyni znajduje się renesansowy ołtarz z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz rzeźby św. Małgorzaty i św. Michała warto zwrócić uwagę na czarną marmurową chrzcielnicę. Przy szkole wybudowanej w okresie międzywojennym znajduje się głaz z tablicą upamiętniającą bitwę pod Krzywopłotami stoczoną w listopadzie 1914 roku. Przez Bydlin przebiega Szlak Orlich Gniazd oraz Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd. Opracowanie Włodzimierz Majdewicz. Fot. Romuald Cholewa Włodzimierz Majdewicz

Gajówka Pisarskie-pomnik

Opis: Wędrując czerwonym szlakiem od Smolenia w kierunku Ogrodzieńca po 4 km. marszu oczarowani krajoznawczymi atrakcjami tej części Jury dochodzimy do zarośniętej krzewami malin dolinki, są tu wiaty, ławy oraz węzeł szlaków turystycznych. Na wzniesieniu obok drogi, skąd czarnym szlakiem 7 km. do Ryczowa stoi skromny pomnik, blok kamienny z odlaną z metalu tablicą, na której znajdują się słowa: W TYM MIEJSCU W ROKU 1944 *GAJÓWKA PSARSKIE* STACJONOWAŁ ODDZIAŁ „SUROWIEC” 23 DYWIZJI AK OKRĘGU ŚLĄSKIEGO DOWÓDCA BYŁ KPT. GERARD WOŻNICA ps. ”HARDY” Warto zatrzymać się tu na chwilę refleksji i zadumy nad historią z przed kilkudziesięciu lat. Gajówki już dawno tu nie ma, w 1944 roku była tu baza szkoleniowa i wypadowa silnego oddziału partyzanckiego Armii Krajowej w lasy Gór Bydlińskich okolice Załęża, Domaniewic i Strzegomia. Stacjonował tu w obozie leśnym 2 baon „Surowiec” z pułku „Srebro”. Oficjalnie Oddział Rozpoznawczy 23 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Oddział ten operował po obu stronach granicy dzielącej ”Gau Oberschleisen” od Generalnrgo Gubernatorstwa. Dowodził nim najsłynniejszy partyzant z tych stron kpt. ”Hardy” Gerard Wożnica. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych zasłynął min. brawurowym opanowaniem Wolbromia, wyprowadzeniem batalionu z trzydniowej obławy pod Bołojcami, niezwykle śmiałym rajdem 200 osobowego oddziału na Podhale i zwycięską bitwą z pięciokrotnie silniejszym przeciwnikiem pod Harbutowicami. Pomnik legendarnemu dowódcy, synowi tej ziemi i jego żołnierzom ufundowało w 1987 roku Społeczeństwo Ziemi Olkuskiej. Opracowanie i fot. Włodzimierz Majdewicz

Poręba Dzierżna

Opis: Poręba Dzierżna wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim w Dolinie Udorki. Wieś nosiła początkowo nazwę Poręba Paszkowa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1350.Istnienie drewnianego kościoła w Porębie Dzierżnej odnotowano w 1383 roku. Zachowana drewniana część świątyni pod wezwaniem św. Marcina podobnie jak dzwonnica konstrukcji słupowej pochodzi z 1766 roku, a część murowana z 1870 roku. Kościół był kilkakrotnie przebudowywany i remontowany. Kościół jest orientowany (prezbiterium skierowane jest na wschód). Od północy do prezbiterium przylega zakrystia, a do nawy od południa, drewniana kruchta. W centralnej części późnobarokowego ołtarza Głównego pochodzącego z XVII wieku ołtarza znajduje się obraz Matki Boskiej Śnieżnej oraz figura św. Michała Archanioła. Po obu stronach prezbiterium umieszczono osiemnastowieczne rokokowe ławy lokatorski. Na ścianie prezbiterium usytuowana jest późnobarokowa ambona z wizerunkami świętych Ewangelistów. Warto zwrócić uwagę osiemnastowieczny późnobarokowy krucyfiks. Ołtarze boczne w nawie głównej pochodzą również z XVII wieku. Umieszczony z lewej strony ołtarz poświęcony jest św. Józefowi natomiast prawy - św. Antoniemu z Padwy. W ołtarzach umieszczono barokowe obrazy świętych przedstawionych wraz z Dzieciątkiem Jezus. Przy północnej ścianie kościoła umieszczono trzeci ołtarz boczny w tzw. stylu rejencji, i barokowym antepedium z portretem Chrystusa w centralnej części. Droga krzyżowa świątyni kościoła utrzymana jest w stylu barokowym. Na kościelnym chórze znajdują się późnobarokowe nieczynne organy. Obok ołtarza św. Antoniego Padewskiego zawieszono portret św. Izydora Oracza wykonany przez ks. Marcina Dubiela, artystę rzeźbiarza, wiele pomników i figur jego autorstwa można oglądać na cmentarzu parafialnym. W pobliżu kościoła znajduje się niewielki dwór z końca XVIII wieku, przebudowany po pożarze w 1936 roku, zdewastowany w 1945 roku, odrestaurowany został w latach 90 XX wieku. Wokół dworu rozciąga się park o powierzchni 4 hektarów w nim pomniki przyrody tulipanowiec, klon jesionolistny i prastara lipa. Dwór wraz z parkiem są obecnie własnością prywatną. W czasie okupacji hitlerowskiej wspomniany wieloletni proboszcz tej parafii ks. Marcin Dubiel w podziemnej piwnicy obok kościoła ukrywał przed Niemcami obywateli polskich żydowskiego pochodzenia. W dniu 7 sierpnia 1944 - w odwecie za zabicie przez partyzantów czterech żołnierzy okupanta hitlerowcy spacyfikowali wieś (zginęło wówczas 42 jej mieszkańców i spalone zostało 2/3 wsi).W miejscu kaźni ustawiono pamiątkowy obelisk. Ofiary ludobójstwa spoczywają w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym. Poręba Dzierżna może być punktem startowym lub docelowym bardzo ciekawej wycieczki pieszej rozpoczyna się tam żółty szlak turystyczny, który, przez Udórz prowadzi do odległego o 10,8 km. Zamku Smolnik Opracowanie Włodzimierz Majdewicz. Fotografia Romuald Cholewa Włodzinierz Majdewicz

Wieprz – Muzeum Świni

Opis: Gmina Wieprz położona jest w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, a jej obszar rozciąga się na Pogórzu Śląskim. Można do niej dotrzeć drogą wojewódzką nr 781 łączącą Chrzanów z Łękawicą. Natomiast miejscowość Wieprz znajduje się pomiędzy Zatorem i Andrychowem, z którym bezpośrednio graniczy. Muzeum Świni urządzone w budynku Centrum Biblioteczno-Informatycznym (dawnej agronomówce) tuż przy Urzędzie Gminy (Wieprz 217). Funkcjonuje ono w tym miejscu od 2014 roku. Na pomysł stworzenia tej nietypowej placówki muzealnej wpadł pan Jerzy Herma z Klubu Integracji Społecznej. Muzeum to jest pierwszą placówką zajmującą się „świńską” tematyką w Polsce i Europie. Gromadzi wszelkie pamiątki przypominające prosiaki, świnie, wieprze. Są to m.in.: maskotki, skarbonki, breloczki, koszulki, rzeźby, figurki, kubki, książki, filmy itp. Obecnie w zbiorach znajduje się ok. 270 eksponatów i kolekcja ciągle się powiększa. Każdy może tu dosłownie podrzucić lub ofiarować „świnię” do istniejącej kolekcji. W muzeum można dowiedzieć się o wielu faktach i mitach związanych z tym zwierzęciem oraz znaczeniu świni w życiu człowieka. Muzeum czynne jest od poniedziałku do piątku. Hasło promocyjne gminy i muzeum brzmi: Gdzie można zjeść najsmaczniejszą wędzoną szynkę z kością? w Wieprzu! Gdzie hodowane są wieprze? w Wieprzu! Gdzie będzie pierwsze muzeum świń i prosiaków w Polsce? w Wieprzu! Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła